ارائه نقشه مغز در حال نمو انسان
اخیرا در تحقیقی نقشهای را ارائه کردهاند که با دقت و وضوح بالا نشان می دهد در اواسط دوران بارداری در مغز جنین، بیان کدام ژنها و در کجاهای مغز آغاز شده یا پایان مییابد.
این تحقیق اولین استفاده عملی از “اطلس جامع نمو مغز” موسسه آلن است. در این تحقیق مغز ۴ جنین سقط شدهٔ انسانی در هفتههای ۱۵ و ۲۱ حاملگی که زمان تشکیل قشر مغز است بررسی شده است. بیان ژن در ۳۰۰ قسمت آناتومیک مغز با برش لیزری و تکنولوژی microarray اندازه گیری شده است.
دو یافتهی مهم این تحقیق یکی این بوده است که بیان ژنهای مرتبط با بیماریهای مغزی در مراحل آغازین نمو مغز صورت میگیرد و در واقع نقطه شروع این بیماریها از مراحل آغازین نمو مغز است. دوم اینکه مغز انسان از نظر بیان ژنها در مقایسه با نواحی متناظر با مغز موش، تفاوتهای فاحشی دارد که دانشمندان قبلا به آن واقف نبوده اند.
این یافته می تواند این سوال بزرگ را جواب دهد که چرا با وجود موفقیت برخی از داروهای اعصاب و روان در مراحل تحقیقات روی موشها، روی انسان اثر کمی داشته یا بی اثر بوده اند.
این اطلس به محققین می گوید که اگر به دنبال اثر نقص ژنتیکی خاصی در مغز هستند، کجای مغز باید دنبال آن بگردند.
این نقشه به درک بهتر بیماریهایی نظیر اوتیسم و اسکیزوفرنی کمک کرده همچنین می تواند به روشن شدن علتهای ژنتیکی تفاوتهای فردی کمک نماید.
در کمال تعجب در این تحقیق روشن شده است که بر خلاف انتظار، نقشه بیان ژنها در دورهٔ جنینی هیچ شباهتی به مغز بزرگسالان نداشته و گویی اندامی دیگر است!
بسیاری از ژنها که اختلال در آنها در بیماریهایی نظیر اوتیسم و اسکیزوفرنی برای محققین روشن بود ولی به نظر نمیرسید در بزرگسالی ربطی به اختلالات مغزی و روانی فرد داشته باشند، رد پای تاثیر آنها بر رفتار و مغز فرد بیمار، در دوران جنینی یافته شده است.
این تحقیق در ژورنال نچر چاپ شده است: